Não bộ là một cấu trúc có tổ chức, được chia thành nhiều phần có những chức năng riêng biệt và quan trọng.
Thông qua 5 giác quan : thị giác, khướu giác, thính giác, vị giác và xúc giác. Não bộ thu nhận nhiều tín hiệu cùng một lúc.
Não bộ điều khiển suy nghĩ, trí nhớ, lời nói, vận động của tay chân và chức năng của nhiều cơ quan trong cơ thể.
Trọng lượng của não người thay đổi từ khi mới sinh cho đến khi trưởng thành. Lúc mới sinh, não của một đứa trẻ trung bình nặng khoảng 450 gram và phát triển đến khoảng 910 gram trong thời thơ ấu. Não một người phụ nữ trưởng thành nặng trung bình khoảng 1220 gram, người đàn ông trưởng thành nặng khoảng 1360 gram.
Hệ thần kinh ?
Hệ thần kinh được chia thành hệ thần kinh trung ương và hệ thần kinh ngoại biên.
+ Hệ thần kinh trung ương : não, các dây thần kinh sọ, tủy gai.
+ Hệ thần kinh ngoại biên : các dây thần kinh gai sống bắt nguồn từ tủy gai và hệ thần kinh tự chủ (thần kinh giao cảm, phó giao cảm).
Cấu trúc tế bào não ?
Bộ não được tọa thành từ hai loại tế bào là nơ ron thần kinh và thần kinh đệm (tế bào đệm).
+ Nơ-ron thần kinh làm nhiệm vụ gửi, nhận tín hiệu.
+ Thần kinh đệm không có nơ-ron làm nhiệm vụ nâng đỡ, nuôi dưỡng tạo môi trường hình thành myelin, yếu tố cần thiết cho việc truyền các tín hiệu đến hệ thần kinh. Số lượng thần kinh đệm gấp 50 lần nơ-ron thần kinh.
Bộ não được bao bọc trong lớp vỏ ngoài là xương bản sọ. Xương bản sọ kết hợp với các xương bảo vệ mặt tạo thành hộp sọ.
Màng não?
Màng não là phần ở giữa hộp sọ và bộ não. Từ ngoài vào trong là lớp màng cứng, màng nhện và màng nuôi.
Dịch não tủy là chất lỏng trong suốt có trong não, bao quanh não bộ và tủy gai để giúp giảm bớt chấn thương cho não và tủy gai. Các kênh rỗng trong não chứa dịch não tủy gọi là các não thất.
Hệ thống não thất chia thành 4 khoang kết nối với nhau bởi các lỗ và ống.
+ Não thất thứ nhất và thứ hai nằm bên trong các bán cầu não thông với não thất thứ ba qua lỗ Munro (lỗ riêng biệt).
+ Não thất thứ ba ở trung tâm não và thông với não thất thứ tư qua lỗ ống gọi là Sylvius.
Chức năng và thành phần của não
Thân não là phần kéo dài xuống thấp của bộ não, nằm ở phía trước tiểu não dính liền với tủy sống. Bao gồm trung não, cầu não và hành não. Phục vụ như một trạm chuyển tiếp thông tin giữa các bộ phận cơ thể khác nhau với võ não.
+ Trung não điều khiển cử động của mắt.
+ Hành tủy kiểm soát nhịp thở, huyết áp, nhịp tim và nuốt.
+ Hệ lưới nằm ở trung não, cầu não, hành tủy và phần của đồi thị. Nó kiểm soát mức độ thức tỉnh liên quan đến môi trường, giấc ngủ.
Tiểu não ở phía sau não bộ, bên dưới thùy chẩm và ngăn cách với đại não bởi lều tiểu não. Giúp một cá nhân có khả năng thực hiện một hành động nhanh chóng và lặp di lặp lại như chơi một trờ chơi, các cử động tinh vi của các ngón tay khi thực hiện vẽ tranh v.v..
Đại não là thành phần chính của não, chia làm 2 phần : bán cầu não phải và trái. Bề mặt của đại não chứa hàng tỷ tế bào nơ-ron thần kinh và thần kinh đệm tạo thành vỏ não.
Võ não có màu nâu xám gọi là “chất xám”. Bề mặt của não có các nếp nhăn. Võ não có rãnh nhỏ, rãnh lớn và hồi não. Bên dưới võ não là các sợi nơ-ron thần kinh liên kết với nhau tạo thành một vùng màu trắng gọi là “chất trắng”.
Bán cầu của Đại não (Bán cầu não) có các rãnh được chia thành các cặp “thùy”. Thùy chỉ đơn giản là một khu vực rộng lớn của não. Đại não chia thành các cặp thùy trán, thùy thái dương, thùy đỉnh, thùy chẩm. Mỗi bán cầu não bao gồm một thùy trán, một thùy thái dương, một thùy đỉnh và một thùy chẩm. Các thùy não không hoạt động riêng lẻ mà kết hợp với các thùy não khác. Phía bên phải của não bộ điều khiển phía bên trái của cơ thể và ngược lại.
Có 12 dây thần kinh sọ xuất phát từ não để chịu trách nhiệm chuyên biệt.
1. Dây thần kinh khướu giác: Mùi
2. Dây thần kinh thị giác: Thị trường và thị lực
3. Dây thần kinh vận nhãn: Cử động mắt, mở mí mắt
4. Dây thần kinh ròng rọc: Cử động mắt
5. Dây thần kinh sinh ba: Cảm giác ở mặt
6. Dây thần kinh vận nhãn ngoài: Cử động mắt
7. Dây thần kinh mặt: Khép mi mắt, biểu hiện trên khuôn mặt, cảm giác về mùi vị
8. Dây thần kinh tiền đình ốc tai: Nghe, thăng bằng
9. Dây thần kinh thiệt hầu: Cảm giác về mùi vị, nuốt
10. Dây thần kinh lang thang: Nuốt, cảm giác về mùi vị
11. Dây thần kinh phụ: Điều khiển các cơ cổ và vai
12. Dây thần kinh hạ thiệt: Cử động lưỡi
Vùng hạ đồi là cấu trúc nhỏ chứa liên kết thần kinh gửi tín hiệu đến tuyến yên. Nó kiểm soát hành vi ăn, ngủ, điều hòa thân nhiệt, cảm xúc, sự tiết các nội tiết tố và vận động.
Các thùy não : thùy trán, thùy thái dương, thùy đỉnh và thùy chẩm.
+ Thùy trán là lớn nhất trong 4 thùy, chịu nhiều trách nhiệm cho các chức năng khác nhau. Các chức năng này là các kỹ năng như vận động tự ý, lời nói, chức năng trí tuệ và hành vi. Võ não trán trước đóng vai trò quan trọng về trí nhớ, trí thông minh, sự tập trung, tính khí và cá tính.
+ Thùy chẩm nằm ở phía sau của não, cho phép con người tiếp nhận xử lý thông tin thị giác. Có ảnh hưởng đến quá trình cá nhân một người cảm nhận về màu sắc, hình dạng.
+ Thùy đỉnh có nhiệm vụ phân tích đồng thời các tín hiệu của các khu vực khác nhau của não gửi về như thị giác, thính giác, vận động, cảm giác và trí nhớ. Từ đó đưa ra ý nghĩa cho các sự vật sự việc.
+ Thùy thái dương nằm ngang vị trí tai của mỗi bên não bộ. Vùng ở bên phải tham gia vào bộ nhớ thị giác, giúp cá nhân có thể nhận biết sự vật, nhận diện khuôn mặt người. Vùng ở bên trái tham gia vào bộ nhớ ngôn ngữ, giúp con người ghi nhớ và hiểu ngôn ngữ. Vùng ở phía sau giúp cá nhân phân tích phân tích cảm xúc và phản ứng của người khác.
Hạ viền là hệ thống liên quan đến cảm xúc. Bao gồm vùng hạ đồi, một phần đồi thị, hạnh nhân (liên quan hành vi hung hăng) và vùng hải mã ( có khả năng ghi nhớ thông tin mới).
Tuyến tùng phát triển ở phần sau của não thất thứ ba, tham gia vào vai trò trưởng thành về giới tính.
Tuyến yên ở đáy não (phía sau mũi) làm nhiệm vụ kiểm soát điều hòa sự tiết nội tiết tố như tuyến yên, tuyến giáp v.v..
Đồi thị có vai trò như một trạm chuyển tiếp tất cả thông tin đến và đi khỏi vỏ não như cảm giác đau, sự chú ý và sự tỉnh táo. Bao gồm 4 phần “ vùng hạ đồi, vùng trên đồi, đồi thị bụng, đồi thị lưng ”.
